الفبای عطرسازی، شناخت خانوادههای بویایی است. چرخ بویایی مدلی قدیمی است که ارائهی آن به درک فضای عطرسازی کمک شایانی میکند اما امروزه برای دستهبندی نتهای بویایی استفاده از این مدل چندان مرسوم نیست ضمن اینکه ممکن است درک آن برای افراد ناآشنا به عطر چندان ساده نباشد. یکی از پرکاربردترین دستهبندیهای نتهای بویایی که فراگیری بیشتری دارد دستهبندی استفاده شده در سایت فرگرنتیکا است که درسالیان اخیر به یکی از مراجع خوب بررسی و تحلیل عطر تبدیل شده است. در این دستهبندی این خانوادهها به چشم میخورد:
1- خانواده مرکباتی:
این خانواده نه تنها شامل انواع و اقسام مرکبات میشود، بلکه برگ و درختان مرکبات را نیز در بر میگیرد.2- خانواده میوهای و دانهها:
انواع میوههایی که میشناسیم و برخی میوههای ناشناختهتر، برگ برخی از درختان میوه مانند برگ انجیر یا برگ انگور فرنگی، انواع آجیل و مغزها در این خانواده قرار میگیرند.3-خانواده گلی:
هرگلی که تصورش را بکنید در این خانواده هست حتی شکوفهی برخی میوهها مانند شکوفه بادام نیز در این خانواده قرار داده شده است. این خانواده به طور معمول فضایی زنانه به عطر میبخشد. البته نتهای مثل اسطخودوس نیز در این خانواده قرار دارند که در عطرهای مردانه کاربرد فراوان دارند.4-خانواده گلهای سفید:
این خانواده در واقع زیر مجموعهای از خانواده گلی است، اما به دلیل کاربرد فراوان و جنس بوی منحصر به خود از خانواده گلی تفکیک شده است، یاس، مگنولیا و حتی بهارنارنج مثالهایی از این خانواده هستند. علت این دستهبندی ممکن است لزوما رنگ گل نباشد، چراکه گلی مثل زنبق الوادی علی رغم سفید بودن، چون جنس بوی سبز و با طراوتی دارد، در این خانواده قرار ندارد.5-خانواده گیاهی:
سبزیها و سرخسیها: این خانواده تقریبا هر نوع علف و سبزی را شامل میشود در اینجا هم معیار جنس بو است، به عنوان مثال گل جعفری، یا تنباکو نیز در این خانواده قرار دارند. از نتهای معروف این خانواده میتوان به مریمگلی6-خانواده ادویه:
هر نوع ادویهای در این خانواده جا دارد، از زردچوبه و بادیان رومی گرفته تا تمبر هندی و برگ بو. قهوه و کاکائو نیز در این خانواده جای گرفتهاند. این خانواده معمولا فضایی شرقی، خشک و پودری به عطر اضافه میکند. البته نتهای مانند زنجبیل نیز هستند که فضایی ادویهای و تازه دارند.7-خانوادهی شیرین و خوراکی:
انواع و اقسام شیرینیها، بستنیها و دسرهای شیرین در این خانواده قرار میگیرند که معمولا نتهای مدرن و صنعتی یا سنتز شده هستند.8-خانواده چوبها و خزهها:
انواع درختان، انواع چوبها خزههایی مثل خزهی بلوط و حتی برخی گیاهان مثل پچولی یا وتیور که ریشهی نوعی علف است در این خانواده قرار دارد.9-خانواده رزین و صمغ یا بالزامیک:
انواع صمغها مثل کندر و مر، انواع عودها، دود عود و نتهای بالزامیک در این خانواده قرار دارند.10-خانواده حیوانی، مشکی و عنبری:
انواع نتهای مشکی و نتهای شبیه به آن مثل امبریت یا مشک گیاهی، مشک گربه زباد، انواع نتهای عنبر و شبیه به آن مثل عنبر سائل یا امبروکسان، شیر خوراکی و چرم در این خانواده قرار دارند.11-خانواده نوشیدنیها:
انواع نوشیدنی الکلی یا نوشیدنیهای غیر الکلی، گازدار و غیرگازدارکه همراه با آنها مصرف میشود در این خانواده قرار دارد. مثل ویسکی، جین، ودکا، کنیاک یا موهیتو و سودا.12-خانواده صنعتی و مدرن:
نتهای عجیب و غریبی که پیش از این در هیچ عطاری یافت نمیشد و به لطف علم به عطر راه یافت، مثل آسفالت، صفحه گرام، ساتن، رژ لب، توپ تنیس، هوای کوهستان، اوزون، نتهای آبی، نتهای فلزی و حتی خون در این این خانواده عجیب و غریب قرار دارند.در پایان باید افزود مانند هر علمی، عطرسازی نیز هر روز دستخوش تغییر میشود و این دستهبندیها تغییر میکنند اما در عطر بارون برای درک بهتر عطرها سعی کردهایم معروفترین مدلها را به زبان ساده شرح دهیم.